Home / Η ΓΥΡΗ ΤΗΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ

Η ΓΥΡΗ ΤΗΣ ΑΛΜΩΠΙΑΣ

Η γύρη του δήμου Αλμωπίας

Η ποικιλομορφία της χλωρίδας του δήμου Αλμωπίας δίνει την δυνατότητα στους μελισσοκόμους της περιοχής να συλλέξουν μια ποικιλόχρωμη και πολυανθική γύρη. Η συλλογή της πραγματοποιείται κυρίως την Άνοιξη όταν τα περισσότερα φυτά είναι ανθισμένα με την χρήση εξωτερικών γυρεοπαγίδων που τοποθετούνται στην είσοδο της κυψέλης. Η γύρη που συλλέγεται από τους μελισσοκόμους της περιοχής δεν έχει υποστεί καμιά επεξεργασία που θα υποβάθμιζε την διατροφικής της αξία, αλλά ως φρέσκια διατίθεται στο καταναλωτικό κοινό. Η μελέτη της βοτανικής της προέλευσης ανέδειξε περισσότερα από 40 είδη με κυριότερα αυτά από τη λαδανιά, τη βελανιδιά, τα πυρηνόκαρπα, τα ψυχανθή, τα σταυρανθή, τις παπαρούνες κ.α. Διακρίνεται για το υψηλό πρωτεϊνικό και λιπιδικό περιεχόμενο της, χαρακτηριστικό που την κάνει μια πλούσια πρωτεϊνική φυσική τροφή. Μπορεί να καταναλωθεί αυτούσια ή να προστεθεί σε χυμούς επιδόρπια και σαλάτες.

Γύρη

Η γύρη είναι ένα προϊόν της κυψέλης το οποίο χαρακτηρίζεται από υψηλή θρεπτική και βιολογική αξία για τις μέλισσες αλλά και για τον άνθρωπο, εξαιτίας της υψηλής περιεκτικότητάς της σε πρωτεΐνες, απαραίτητα αμινοξέα, λιπίδια, βιταμίνες, ανόργανα στοιχεία, φλαβονοειδή κ.α. Έχει καθιερωθεί ως ένα εξαιρετικό συμπλήρωμα διατροφής και η ζήτηση του προϊόντος παρουσιάζει συνεχώς ανοδική τάση. Αρκετές έρευνες επισημαίνουν τις ευεργετικές ιδιότητες της γύρης τόσο στη λειτουργία του ανθρώπινου οργανισμού όσο και της μέλισσας. Η υψηλή θρεπτική αξία της γύρης αποδίδεται στην ιδιαίτερη χημική σύστασή της, η οποία παραλλάσει ανάλογα με τη φυτική προέλευση του δείγματος. Η διαβάθμιση που παρατηρείται ως προς τη θρεπτική αξία της γύρης ανάλογα με τη βοτανική προέλευσή της, αποτελεί μια χρήσιμη πληροφορία για το μελισσοκόμο. Γνωρίζοντας ο μελισσοκόμος τη μελισσοκομική χλωρίδα της περιοχής που είναι τοποθετημένα τα μελίσσια και έχοντας μία εικόνα της θρεπτικής αξίας των γυρεοδοτικών φυτών που απαντώνται σε αυτή, μπορεί με σωστούς χειρισμούς να βοηθήσει στην ανάπτυξη των μελισσιών του. Επιπρόσθετα, η γνώση της σύστασης της γύρης θα ωφελήσει τους μελισσοκόμους σημαντικά ως προς την καλύτερη προώθηση του προϊόντος. Γνωρίζοντας τα ευεργετικά θρεπτικά συστατικά που περιέχονται στη γύρη, θα βελτιωθεί η εμπορική προβολή της και θα αποφεύγονται υπερβολές και ανακρίβειες που τελικά οδηγούν στη δυσφήμιση του προϊόντος.

Από οικονομικής άποψης η συλλογή γύρης αποτελεί ένα σημαντικό επιπλέον σταθερό εισόδημα για τον Έλληνα μελισσοκόμο. Ακόμη και σε χρονιές που η νεκταροέκκριση είναι περιορισμένη, η συγκομιδή γύρης παρουσιάζει μία σταθερότητα, όσον αφορά την παραγόμενη ποσότητα, προσφέροντας στους μελισσοκόμους τη δυνατότητα να αντισταθμίσουν εν μέρει τις απώλειες της μειωμένης παραγωγής μελιού. ΟΙ διαφορετικές εδαφοκλιματικές συνθήκες (μικροκλίμα) που επικρατούν σε κάθε περιοχή του δήμου πιθανόν να επιδρούν στη μεταβολή της σύνθεσης της χλωρίδας και κατ’ επέκταση στην ποσοστιαία κατανομή των διαφόρων γυρεοδοτικών φυτών. Η γνώση των κυρίαρχων γυρεοδοτικών φυτών και γενικότερα της χλωρίδας της περιοχής, μπορεί να αναδείξει στους μελισσοκόμους τη σημασία της ορθής διατροφής στην ανάπτυξη των μελισσών, προκειμένου να διατηρούν δυνατά και υγιή μελίσσια.

Στα στενά πλαίσια υλοποίησης του  προγράμματος και λόγω του περιορισμένου αριθμού μελισσοκόμων που ασχολούνται με την παραγωγή γύρης συλλέχθηκαν και αναλύθηκαν 12 αντιπροσωπευτικά δείγματα  διαφορετικών ανθικών περιόδων και περιοχών, ως προς την υγρασία, τα σάκχαρα, το λιπιδικό και πρωτεϊνικό περιεχόμενο, ενώ πραγματοποιήθηκε και γυρεοσκοπική ανάλυση προκειμένου να ταυτοποιηθεί η φυτική προέλευση των δειγμάτων και να καθοριστούν τα κύρια γυρεοδοτικά φυτά της περιοχής του δήμου Αλμωπίας. Αναλυτικότερα, όσον αφορά τις φυσικοχημικές αναλύσεις και την περιεκτικότητα πρωτεϊνών και λιπιδίων, για τον προσδιορισμό του ποσοστού πρωτεϊνών χρησιμοποιήθηκε η μέθοδος αναφοράς Κjeldahl και για τον προσδιορισμό του ποσοστού ολικών λιπιδίων στη γύρη χρησιμοποιήθηκε η συσκευή εκχύλισης Soxhlet.

Εικόνα 15. Σβώλοι γύρης από γυρεοπαγίδα την άνοιξη στην περιοχή Βορεινό του Δήμου Αλμωπίας.

Για τον καθορισμό της βοτανικής προέλευσης της γύρης ακολουθήθηκε η μέθοδος του Louveaux. Ειδικότερα, η γύρη, ανάλογα με τη βοτανική της προέλευση, έχει διάφορες αποχρώσεις που ξεκινάνε από το λευκό ως το μαύρο με πολλές διαβαθμίσεις των βασικών και συμπληρωματικών χρωμάτων, με επικρατέστερη του κίτρινου (Εικ. 15). Ο διαχωρισμός των σβώλων της γύρης έγινε κυρίως με βάση το χρώμα, το σχήμα και το μέγεθος (Εικ. 16). Ο προσδιορισμός της βοτανικής προέλευσης της γύρης πραγματοποιήθηκε με την αναγνώριση της μορφολογίας των γυρεόκοκκων σε μικροσκόπιο, ενώ για την ταυτοποίηση των γυρεόκοκκων χρησιμοποιήθηκε η βάση δεδομένων του εργαστηρίου μελισσοκομίας – σηροτροφίας του Α.Π.Θ.

Εικόνα 16. Σβώλοι γύρης από γυρεοπαγίδα μετά το διαχωρισμό τους βάσει της χρωματικής τους απόχρωσης.

Τα αποτελέσματα της μελισσοπαλυνολογικής ανάλυσης των συλλεγμένων δειγμάτων γύρης ανέδειξαν περισσότερα από 40 taxa με κυριότερα αυτά από λαδανιά, βελανιδιά, πυρηνόκαρπα, καλαμπόκι, ηλίανθο, ψυχανθή, σταυρανθή, παπαρούνα κ.α. (Εικ. 17).

Εικόνα 17. Μικροσκοπική εικόνα γυρεόκοκκων από πυρηνόκαρπα (ι) και τριφύλλια  (ιι) μετά από ανάλυση σβόλων γύρης που συλλέχτηκε από τις γυρεοπαγίδες.

Όσον αφορά τις φυσικοχημικές αναλύσεις και την περιεκτικότητα της γύρης σε υγρασία, πρωτεΐνες, λιπίδια και σάκχαρα, τα αποτελέσματα έδειξαν τα εξής: η επί της εκατό περιεκτικότατα των δειγμάτων σε υγρασία ήταν κατά μέσο όρο, 18,1% και κυμάνθηκε από 13,3% έως 27,5%, διακύμανση που οφειλόταν κατά κύριο λόγο στην εποχή συγκομιδής και τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, καθώς παρατηρείται συσχέτιση μεταξύ της απορρόφησης υγρασίας των σβώλων γύρης και της σχετικής υγρασίας του περιβάλλοντος. Η περιεκτικότητα υγρασίας της γύρης παίζει σημαντικό ρόλο στη διατηρησιμότητά της, κατά την αποθήκευση του προϊόντος. Πράγματι, σε αρκετές περιπτώσεις, η περιεκτικότητα υγρασίας στη φρέσκια συλλεγόμενη γύρη μπορεί να ξεπεράσει το 20%, ποσοστό που δημιουργεί ένα περιβάλλον ιδιαίτερα ευνοϊκό για την ανάπτυξη μικροοργανισμών (ζύμες, βακτήρια) που συντελεί εν τέλει στην υποβάθμιση της θρεπτικής αξίας και της ποιότητας του παραγόμενου προϊόντος, οπότε και επιβάλλεται να ληφθούν κατάλληλα μέτρα. Το  ποσοστό (%) των πρωτεϊνών  και το ποσοστό (%) των πρωτεϊνών επί του ξηρού βάρους ήταν κατά μέσο όρο 15.5±3.8% και 18±4,4% αντίστοιχα. Το ποσοστό των πρωτεϊνών ήταν μεγαλύτερο στα δείγματα που συλλέχτηκαν τους εαρινούς μήνες, λόγω της παρουσίας γύρης από φυτά όπως τα πυρηνόκαρπα και η παπαρούνα που δίνουν υψηλά ποσοστά πρωτεΐνης (25,1% και  24.5% αντίστοιχα). Το ποσοστό (%) των λιπιδίων και το ποσοστό (%) λίπους επί ξηρού βάρους ήταν κατά μέσο όρο 2,0±0,4% και 2,4±0,5% αντίστοιχα. Στα δείγματα όπου η παρουσία ανεμόφιλων φυτών, όπως για παράδειγμα το καλαμπόκι, ήταν πιο έντονη, η ποσότητα των λιπιδίων ήταν μικρότερη. Τέλος, το  ποσοστό (%) των ολικών σακχάρων επί του ξηρού βάρους είχε κατά μέσο όρο τιμή 43,4% και τυπική απόκλιση 3,2%. Το περιεχόμενο υδατανθράκων στη συλλεγόμενη από τις μέλισσες γύρη εξαρτάται από τη βοτανική προέλευσή της, αλλά επηρεάζεται σε κάποιο βαθμό και από το νέκταρ ή μέλι που είναι διαθέσιμο για τις μέλισσες την εκάστοτε περίοδο συλλογής της.